Nền kinh tế Gig là gì?
Nền kinh tế Gig (tiếng Anh: Gig Economy) còn được gọi là Nền kinh tế hợp đồng hoặc Nền kinh tế tự do, là nền kinh tế mà trong đó mọi người thường làm việc bán thời gian hoặc tạm thời, còn các công ty có xu hướng thuê những người làm việc độc lập và tự do thay vì nhân viên toàn thời gian.
Vào thời điểm ra đời, Gig Economy từng gây ra nhiều tranh cãi vì người lao động độc lập tham gia nền kinh tế này bị hạn chế những quyền cơ bản của người lao động khi thù lao được trả tương ứng với kết quả, không bao gồm thuế và bảo hiểm.Tuy nhiên, Covid-19 đã thay đổi góc nhìn của thị trường thế giới đối với Gig Economy. Nền kinh tế Gig giờ đây đóng vai trò kết nối và duy trì mức sống của người dân trong đại dịch. Theo nhận định của Diginomica, người lao động đã cân nhắc “ghi danh” và trở thành một “tế bào” của Gig Economy nhờ vào tính tự do và chủ động mà nền kinh tế này mang lại.
Trong một nền kinh tế Gig, một lượng lớn người làm việc bán thời gian hoặc tạm thời. Kết quả của một nền kinh tế Gig là các dịch vụ rẻ hơn, hiệu quả hơn như Uber hoặc Airbnb cho những người sẵn sàng sử dụng chúng. Bởi vì tính linh hoạt là ưu điểm hàng đầu, nền kinh tế Gig thường phổ biến ở các thành phố lớn, những nơi có tỷ lệ thâm nhập internet và công nghệ cao. Tuy nhiên, nền kinh tế Gig cũng làm suy yếu nền kinh tế truyền thống của những người lao động toàn thời gian, những người hiếm khi thay đổi vị trí và tập trung vào sự nghiệp trọn đời.
Có một loạt các vị trí có thể trở thành công việc tạm thời. Ví dụ, các trường cao đẳng và đại học có thể cắt giảm chi phí và sắp xếp các giảng viên với các môn học bằng cách thuê thêm các trợ giảng và giảng viên bán thời gian.
Ưu điểm của nền kinh tế Gig
Trong thế giới kỹ thuật số hiện đại, làm việc từ xa hoặc làm ở nhà ngày càng trở nên phổ biến. Điều này tạo điều kiện cho các công việc theo hợp đồng vì nhiều việc không cần người làm việc tự do phải đến văn phòng để làm.
Về phía nhân viên, mọi người thường thấy họ cần phải di chuyển và cũng có xu hướng thay đổi nghề nghiệp nhiều lần, vì vậy nền kinh tế Gig có thể được xem như một sự phản ánh của hiện tượng này trên quy mô lớn. Nhà tuyển dụng cũng có nhiều ứng viên hơn để lựa chọn.
Các lý do kinh tế cũng là yếu tố dẫn đến sự phát triển của nền kinh tế Gig. Hầu hết những người sử dụng lao động không thể đủ khả năng thuê nhân viên toàn thời gian cho mọi công việc cần thiết, vì vậy họ thuê nhân viên bán thời gian hoặc nhân viên tạm thời để cho những thời điểm bận rộn hơn hoặc các dự án cụ thể.
Hạn chế của nền kinh tế Gig
Xu hướng nền kinh tế Gig có thể khiến nhân viên toàn thời gian khó phát triển toàn diện trong sự nghiệp vì nhân viên tạm thời thường nhận lương rẻ hơn, và linh hoạt hơn về khả năng tuyển dụng.
Sự linh hoạt của hợp đồng ngắn hạn có thể phá vỡ cân bằng cuộc sống công việc, giờ giấc ngủ và các hoạt động hàng ngày. Tính linh hoạt trong nền kinh tế Gig đồng nghĩa với việc người lao động phải sẵn sàng bất cứ khi nào có hợp đồng tạm thời và luôn phải săn lùng hợp đồng tiếp theo.
Nền kinh tế Gig khiến cho sự an toàn của một công việc có lương thưởng ổn định, các thói quen hàng ngày đặc trưng cho công việc bị xóa bỏ. Người lao động phải gánh chịu nhiều hơn rủi ro thị trường đối với những thăng trầm kinh tế, xu hướng thay đổi và sở thích của người tiêu dùng hơn trước.
Do tính chất lỏng lẻo của các giao dịch và mối quan hệ kinh tế, mối quan hệ lâu dài giữa người lao động, người sử dụng lao động, khách hàng và nhà cung cấp bị xói mòn. Điều này làm mất đi lợi ích từ việc xây dựng niềm tin lâu dài, thông lệ và sự quen thuộc với khách hàng và nhà tuyển dụng.
Sự trỗi dậy của nền kinh tế Gig vừa là cơ hội vừa là thách thức với doanh nghiệp cũng như người lao động. SeABank hy vọng qua bài viết rồi đã giúp bạn phần nào hiểu rõ hơn về khái niệm kinh tế này. Hãy truy cập vào www.seabank.com.vn hàng tuần để cập nhật những thông tin tài chính ngân hàng hữu ích nhé!
